ಹಾ. ವೆಂ. ದೀಪಕ್ ನರಸಿಂಹ

          ॥ ಧ್ಯಾನಮ್ ॥ ಚಕ್ರಾಕಾರಂ ಮಹತ್ತೇಜಃ ತನ್ಮಧ್ಯೇ ಪರಮೇಶ್ವರೀ । ಜಗನ್ಮಾತಾ ಜೀವದಾತ್ರೀ ನಾರಾಯಣೀ ಪರಮೇಶ್ವರೀ ॥ 1 ॥ ವ್ಯೂಹತೇಜೋಮಯೀ ಬ್ರಹ್ಮಾನನ್ದಿನೀ ಹರಿಸುನ್ದರೀ । ಪಾಶಾಂಕುಶೇಕ್ಷುಕೋದಂಡ ಪದ್ಮಮಾಲಾಲಸತ್ಕರಾ ॥ 2 ॥ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತಾಂ ಮುಮುಹುರ್ದೇವಾಃ ಪ್ರಣೇಮುರ್ವಿಗತಜ್ವರಾಃ । ತುಷ್ಟುವುಃ ಶ್ರೀಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀಂ ಲಲಿತಾಂ ವೈಷ್ಣವೀಂ ಪರಾಮ್ ॥ 3 ॥          ॥ ಶ್ರೀದೇವಾಃ ಊಚುಃ ॥ ಜಯ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಜಗನ್ಮಾತಃ ಜಯ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಪರಾತ್ಪರೇ । ಜಯ ಕಲ್ಯಾಣನಿಲಯೇ ಜಯ ಸರ್ವಕಲಾತ್ಮಿಕೇ ॥ 1 ॥ ಜಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಿ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಬ್ರಹಾತ್ಮಿಕೇ ಪರಾತ್ಮಿಕೇ । ಜಯ ನಾರಾಯಣಿ ಶಾನ್ತೇ ಜಯ ಶ್ರೀಲಲಿತೇ ರಮೇ ॥ 2 ॥ ಜಯ ಶ್ರೀವಿಜಯೇ ದೇವೀಶ್ವರಿ ಶ್ರೀದೇ ಜಯರ್ದ್ಧಿದೇ । ನಮಃ ಸಹಸ್ರ ಶೀರ್ಷಾಯೈ ಸಹಸ್ರಾನನ ಲೋಚನೇ ॥ 3 ॥ ನಮಃ ಸಹಸ್ರಹಸ್ತಾಬ್ಜಪಾದಪಂಕಜಶೋಭಿತೇ । ಅಣೋರಣುತರೇ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮಹತೋsಪಿ ಮಹೀಯಸಿ ॥ 4 ॥ ಅತಲಂ ತೇ ಸ್ಮೃತೌ ಪಾದೌ ವಿತಲಂ ಜಾನುನೀ ತವ । ರಸಾತಲಂ ಕಟಿಸ್ತೇ ಚ ಕುಕ್ಷಿಸ್ತೇ ಪೃಥಿವೀ ಮತಾ ॥ 5 ॥ ಹೃದಯಂ ಭುವಃ ಸ್ವಸ್ತೇsಸ್ತು ಮುಖಂ ಸತ್ಯಂ ಶಿರೋ ಮತಮ್ । ದೃಶಶ್ಚನ್ದ್ರಾರ್ಕದಹನಾ ದಿಶಃ ಕರ್ಣಾ ಭುಜಃ ಸುರಾಃ ॥ 6 ॥ ಮರುತಸ್ತು ತವೋಚ್ಛ್ವಾಸಾ ವಾಚಸ್ತೇ ಶ್ರುತಯೋ ಮತಾಃ । ಕ್ರಿಡಾ ತೇ ಲೋಕರಚನಾ ಸಖಾ ತೇ ಪರಮೇಶ್ವರಃ ॥ 7 ॥ ಆಹಾರಸ್ತೇ ಸದಾನನ್ದೋ ವಾಸಸ್ತೇ ಹೃದಯೋ ಹರೇಃ । ದೃಶ್ಯಾದೃಶ್ಯಸ್ವರೂಪಾಣಿ ರೂಪಾಣಿ ಭುವನಾನಿ ತೇ ॥ 8 ॥ ಶಿರೋರುಹಾ

ಧ್ರುವ ಉವಾಚ ಯೋsನ್ತಃ ಪ್ರವಿಶ್ಯ ಮಮ ವಾಚಮಿಮಾಂ ಪ್ರಸುಪ್ತಾಂ    ಸಂಜೀಯತ್ಯಖಿಲಶಕ್ತಿಧರಃ ಸ್ವಧಾಮ್ನಾ । ಅನ್ಯಾಂಶ್ಚ ಹಸ್ತಚರಣಶ್ರವಣತ್ವಗಾದೀನ್-    ಪ್ರಾಣಾನ್ನಮೋ ಭಗವತೇ ಪುರೂಷಾಯ ತುಭ್ಯಮ್ ॥ 1॥ ಏಕಸ್ತ್ವಮೇವ ಭಗವನ್ನಿದಮಾತ್ಮಶಕ್ತ್ಯಾ    ಮಾಯಾಖ್ಯಯೋರೂಗುಣಯಾ ಮಹದಾದ್ಯಶೇಷಮ್ । ಸೃಷ್ಟ್ವಾsನುವಿಶ್ಯ ಪುರುಷಸ್ತದಸದ್ಗುಣೇಷು    ನಾನೇವ ದಾರೂಷು ವಿಭಾವಸುವದ್ವಿಭಾಸಿ ॥ 2॥ ತ್ವದ್ದತ್ತಯಾ ವಯುನಯೇದಮಚಷ್ಟ ವಿಶ್ವಂ    ಸುಪ್ತಪ್ರಬುದ್ಧ ಇವ ನಾಥ ಭವತ್ಪ್ರಪನ್ನಃ । ತಸ್ಯಾಪವರ್ಗ್ಯಶರಣಂ ತವ ಪಾದಮೂಲಂ    ವಿಸ್ಮರ್ಯತೇ ಕೃತವಿದಾ ಕಥಮಾರ್ತಬನ್ಧೋ ॥ 3॥ ನೂನಂ ವಿಮುಷ್ಟಮತಯಸ್ತವ ಮಾಯಯಾ ತೇ    ಯೇ ತ್ವಾಂ ಭವಾಪ್ಯಯವಿಮೋಕ್ಷಣಮನ್ಯಹೇತೋಃ । ಅರ್ಚನ್ತಿ ಕಲ್ಪಕತರೂಂ ಕುಣಪೋಪಭೋಗ್ಯ-    ಮಿಚ್ಛನ್ತಿ ಯತ್ಸ್ಪರ್ಶಜಂ ನಿರಯೇsಪಿ ನೄಣಾಮ್ ॥ 4॥ ಯಾ ನಿರ್ವೃತಿಸ್ತನುಭೂತಾಂ ತವ ಪಾದಪದ್ಮ-    ಧ್ಯಾನಾದ್ಭವಜ್ಜನಕಥಾಶ್ರವಣೇನ ವಾ ಸ್ಯಾತ್ । ಸಾ ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಸ್ವಮಹಿಮನ್ಯಪಿ ನಾಥ ಮಾ ಭೂತ್    ಕಿನ್ತ್ವನ್ತಕಾಸಿಲುಲಿತಾತ್ ಪತತಾಂ ವಿಮಾನಾತ್ ॥ 5॥ ಭಕ್ತಿಂ ಮೂಹುಃ ಪ್ರವಹತಾಂ ತ್ವಯಿ ಮೇ ಪ್ರಸಂಗೋ    ಭೂಯಾದನನ್ತ ಮಹತಾಮಮಲಾಶಯಾನಾಮ್ । ಯೇನಾಂಜಸೋಲ್ಬಣಮುರೂವ್ಯಸನಂ ಭವಾಬ್ಧಿಂ    ನೇಷ್ಯೇ ಭವದ್ಗುಣಕಥಾಮೃತಪಾನಮತ್ತಃ ॥ 6॥ ತೇ ನ ಸ್ಮರನ್ತ್ಯತಿತರಾಂ ಪ್ರಿಯಮೀಶಮರ್ತ್ಯಂ    ಯೇ ಚಾನ್ವದಃ ಸುತಸುಹೃದ್ಗೃಹವಿತ್ತದಾರಾಃ । ಯೇ ತ್ವಬ್ಜನಾಭ ಭವದೀಯಪದಾರವಿನ್ದ-    ಸೌಗಂಧ

    ಶ್ರೀಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರ ಬೋಧನೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುವವರೆಲ್ಲರೂ ತಮ್ಮ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ದೇವರ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡುವಾಗ ಆವಾಹನೆಯ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಈ ಶ್ಲೋಕವನ್ನು ತಪ್ಪದೆ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುವರು - ದೇಹೋ ದೇವಾಲಯಃ ಪ್ರೋಕ್ತೋಜೀವೋ ದೇವಃ ಸನಾತನಃ | ತ್ಯಜೇದಜ್ಞಾನನಿರ್ಮಾಲ್ಯಂ ಸೋಹಂಭಾವೇನ ಪೂಜಯೇತ್ || ದೇಹವೇ ದೇವಾಲಯವು, ಜೀವನೇ ಸನಾತನನಾದ ದೇವನು, ಅಜ್ಞಾನವೆಂಬ ನಿರ್ಮಾಲ್ಯವನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಬೇಕು, ಆತನೇ ನಾನೆಂಬ ಭಾವದಿಂದ ಪೂಜೆಮಾಡಬೇಕು. ಎಂಬುದು ಇದರ ಅಕ್ಷರಾರ್ಥವು. ಈ ಶ್ಲೋಕವು ಯಾವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿದೆಯೋ ತಿಳಿಯದು, ಆದರೆ ಇದರ ವ್ಯಾಪಕತೆಯು ಮಾತ್ರ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಸೇತುವಿನಿಂದ ಹಿಡಿದು ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಹಿಮಾಚಲದವರೆಗೂ ಇದೆ.     ಮೊಟ್ಟಮೊದಲನೆಯ ಪಾದವು ದೇಹವೇ ದೇವಾಲಯವೆಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಇದರ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ತಂದುಕೊಂಡವರು ತನ್ನ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಹೇಗೆ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುವದೆಂಬುದನ್ನು ನೋಡೋಣ. ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಹೀಗೆ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂಬ ನಿಯಮವಿರುವದು. ಎಲ್ಲಕ್ಕೂ ಮೊದಲಾಗಿ ದೇವಾಲಯವು ಪವಿತ್ರವೆಂಬ ಭಾವನೆ ಬರುವಂತೆ ಅದನ್ನು ಚೊಕ್ಕಟವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಅದರ ಹೊರಗೂ ಒಳಗೂ ದಿನದಿನವೂ ಗುಡಿಸಿ, ಸಾರಿಸಿ, ರಂಗೋಲೆಹಾಕಿಡಬೇಕು, ಅದರ ಒಳಕ್ಕೆ ಧಾರಾಳವಾಗಿ ಗಾಳಿಯೂ ಬೆಳಕೂ ಬರುವಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು, ಗೋಡೆಗೆ ಆಗಾಗ ಸುಣ್ಣವನ್ನು ಒಳಿಸಿಸಬೇಕು, ಪರಮೇಶ್ವರನ ದಿವ್ಯಗುಣಕರ್ಮಗಳನ್ನು ನೆನಪಿಗೆ ತರುವ ಸುಂದರವಾದ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಗ

ಕೃಷ್ಣಾರ್ಜುನಾವೂಚತುಃ । ನಮೋ ಭವಾಯ ಶರ್ವಾಯ ರುದ್ರಾಯ ವರದಾಯ ಚ । ಪಶೂನಾಂ ಪತಯೇ ನಿತ್ಯಮುಗ್ರಾಯ ಚ ಕಪರ್ದಿನೇ ॥ 5.80.55॥ ಮಹಾದೇವಾಯ ಭೀಮಾಯ ತ್ರ್ಯಮ್ಬಕಾಯ ಚ ಶಾನ್ತಯೇ । ಈಶಾನಾಯ ಮಖಘ್ನಾಯ ನಮೋsಸ್ತ್ವನ್ಧಕಘಾತಿನೇ ॥ 5.80.56॥ ಕುಮಾರಗುರವೇ ತುಭ್ಯಂ ನೀಲಗ್ರೀವಾಯ ವೇಧಸೇ । ಪಿನಾಕಿನೇ ಹವಿಷ್ಯಾಯ ಸತ್ಯಾಯ ವಿಭವೇ ಸದಾ ॥ 5.80.57॥ ವಿಲೋಹಿತಾಯ ಧ್ರೂಮ್ರಾಯ ವ್ಯಾಧಾಯಾನಪರಾಜಿತೇ । ನಿತ್ಯಂ ನೀಲಶಿಖಂಡಾಯ ಶೂಲಿನೇ ದಿವ್ಯಚಕ್ಷುಷೇ ॥ 5.80.58॥ ಹೋತ್ರೇ ಪೋತ್ರೇ ತ್ರಿನೇತ್ರಾಯ ವ್ಯಾಧಾಯ ವಸುರೇತಸೇ । ಅಚಿನ್ತ್ಯಾಯಾಮ್ಬಿಕಾಭರ್ತ್ರೇ ಸರ್ವದೇವಸ್ತುತಾಯ ಚ ॥ 5.80.59॥ ವೃಷಧ್ವಜಾಯ ಮುಂಡಾಯ ಜಟಿನೇ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಣೇ । ತಪ್ಯಮಾನಾಯ ಸಲಿಲೇ ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಾಯಾಜಿತಾಯ ಚ ॥ 5.80.60॥ ವಿಶ್ವಾತ್ಮನೇ ವಿಶ್ವಸೃಜೇ ವಿಶ್ವಮಾವೃತ್ಯ ತಿಷ್ಠತೇ । ನಮೋನಮಸ್ತೇ ಸೇವ್ಯಾಯ ಭೂತಾನಾಂ ಪ್ರಭವೇ ಸದಾ ॥ 5.80.61॥ ಬ್ರಹ್ಮವಕ್ತ್ರಾಯ ಸರ್ವಾಯ ಶಂಕರಾಯ ಶಿವಾಯ ಚ । ನಮೋಸ್ತು ವಾಚಸ್ಪತಯೇ ಪ್ರಜಾನಾಂ ಪತಯೇ ನಮಃ ॥ 5.80.62॥ ಅಭಿಗಮ್ಯಾಯ ಕಾಮ್ಯಾಯ ಸ್ತುತ್ಯಾಯಾರ್ಯಾಯ ಸರ್ವದಾ । ನಮೋsಸ್ತು ದೇವದೇವಾಯ ಮಹಾಭೂತಧರಾಯ ಚ । ನಮೋ ವಿಶ್ವಸ್ಯ ಪತಯೇ ಪತ್ತೀನಾಂ ಪತಯೇ ನಮಃ ॥ 5.80.63॥ ನಮೋ ವಿಶ್ವಸ್ಯ ಪತಯೇ ಮಹತಾಂ ಪತಯೇ ನಮಃ । ನಮಃ ಸಹಸ್ರಶಿರಸೇ ಸಹಸ್ರಭುಜಮೃತ್ಯವೇ॥ ಸಹಸ್ರನೇತ್ರಪಾದಾಯ ನಮೋsಸಂಖ್ಯೇಯಕರ್ಮಣೇ । 5.80.64॥ ನಮೋ ಹಿರಣ್ಯವರ್ಣಾಯ ಹಿರಣ್ಯಕವಚಾಯ ಚ । ಭಕ್ತಾನುಕಮ

ಶ್ರೀಶುಕ ಉವಾಚ -- ಕಿಂ ಜಪನ್ ಮುಚ್ಯತೇ ತಾತ ಸತತಂ ವಿಷ್ಣುತತ್ಪರಃ । ಸಂಸಾರದುಃಖಾತ್ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಹಿತಾಯ ವದ ಮೇ ಪಿತಃ ॥ 1॥ ವ್ಯಾಸ ಉವಾಚ -- ಅಷ್ಟಾಕ್ಷರಂ ಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಮನ್ತ್ರಾಣಾಂ ಮನ್ತ್ರಮುತ್ತಮಮ್ । ಯಂ ಜಪನ್ ಮುಚ್ಯತೇ ಮರ್ತ್ಯೋ ಜನ್ಮಸಂಸಾರಬನ್ಧನಾತ್ ॥ 2॥ ಹೃತ್ಪುಂಡರೀಕಮಧ್ಯಸ್ಥಂ ಶಂಖಚಕ್ರಗದಾಧರಮ್ । ಏಕಾಗ್ರಮನಸಾ ಧ್ಯಾತ್ವಾ ವಿಷ್ಣುಂ ಕುರ್ಯಾಜ್ಜಪಂ ದ್ವಿಜಃ ॥ 3॥ ಏಕಾನ್ತೇ ನಿರ್ಜನಸ್ಥಾನೇ ವಿಷ್ಣವಗ್ರೇ ವಾ ಜಲಾನ್ತಿಕೇ । ಜಪೇದಷ್ಟಾಕ್ಷರಂ ಮನ್ತ್ರಂ ಚಿತ್ತೇ ವಿಷ್ಣುಂ ನಿಧಾಯ ವೈ ॥ 4॥ ಅಷ್ಟಾಕ್ಷರಸ್ಯ ಮನ್ತ್ರಸ್ಯ ಋಷಿರ್ನಾರಾಯಣಃ ಸ್ವಯಮ್ । ಛನ್ದಶ್ಚ ದೈವೀ ಗಾಯತ್ರೀ ಪರಮಾತ್ಮಾ ಚ ದೇವತಾ ॥ 5॥ ಶುಕ್ಲವರ್ಣಂ ಚ ಓಂಕಾರಂ ನಕಾರಂ ರಕ್ತಮುಚ್ಯತೇ । ಮೋಕಾರಂ ವರ್ಣತಃ ಕೃಷ್ಣಂ ನಾಕಾರಂ ರಕ್ತಮುಚ್ಯತೇ ॥ 6॥ ರಾಕಾರಂ ಕುಂಕುಮಾಭಂ ತು ಯಕಾರಂ ಪೀತಮುಚ್ಯತೇ । ಣಾಕಾರಮಂಜನಾಭಂ ತು ಯಕಾರಂ ಬಹುವರ್ಣಕಮ್ ॥ 7॥ ಓಂ ನಮೋ ನಾರಾಯಣಾಯೇತಿ ಮನ್ತ್ರಃ ಸರ್ವಾರ್ಥಸಾಧಕಃ । ಭಕ್ತಾನಾಂ ಜಪತಾಂ ತಾತ ಸ್ವರ್ಗಮೋಕ್ಷಫಲಪ್ರದಃ । ವೇದಾನಾಂ ಪ್ರಣವೇನೈಷ ಸಿದ್ಧೋ ಮನ್ತ್ರಃ ಸನಾತನಃ ॥ 8॥ ಸರ್ವಪಾಪಹರಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ ಸರ್ವಮನ್ತ್ರೇಷು ಚೋತ್ತಮಃ । ಏನಮಷ್ಟಾಕ್ಷರಂ ಮನ್ತ್ರಂ ಜಪನ್ನಾರಾಯಣಂ ಸ್ಮರೇತ್ ॥ 9॥ ಸಂಧ್ಯಾವಸಾನೇ ಸತತಂ ಸರ್ವಪಾಪೈಃ ಪ್ರಮುಚ್ಯತೇ । ಏಷ ಏವ ಪರೋ ಮನ್ತ್ರ ಏಷ ಏವ ಪರಂ ತಪಃ ॥ 10॥ ಏಷ ಏವ ಪರೋ ಮೋಕ್ಷ ಏಷ ಸ್ವರ್ಗ ಉದಾಹೃತಃ । ಸರ್ವವೇದರಹಸ್ಯೇಭ್