ಗೋದಾಸ್ತುತಿಃ (ಸಂಗ್ರಹ) - 2

ವೈದೇಶಿಕಃ ಶ್ರುತಿಗಿರಾಮಪಿ ಭೂಯಸೀನಾಂ
ವರ್ಣೇಷು ಮಾತಿ ಮಹಿಮಾ ನಹಿ ಮದೃಶಾಂತೇ |
ಇತ್ಥಂ ವಿದನ್ತಮಪಿ ಮಾಂ ಸಹಸೈವ ಗೋದೇ
ಮೌನದ್ರುಹೋ ಮುಖರಯಂತಿ ಗುಣಾಸ್ತ್ವದೀಯಾಃ ||2||

ಭೂಯಸೀನಾಂ = ಅಧಿಕವಾಗಿರುವ,
ಶ್ರುತಿಗಿರಾಮಪಿ = ವೇದಮಂತ್ರಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದರೂ,
ವೈದೇಶಿಕಃ = ನಿನ್ನ ಮತ್ತು ಪರಮಾತ್ಮನ ವಿಷಯವನ್ನು ಈ ರೀತಿ ಇದ್ದಾರೆಂದು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿ ಹೇಳಲು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ನಿನ್ನ ಎಲ್ಲ ಗುಣಗಳ ಪರಿಚಯವಿಲ್ಲದಿರುವ ವೇದವೂ,
ತೇ = ನಿನ್ನ,
ಮಹಿಮಾ = ಮಹತ್ತರವಾದ ಅನಂತವಾದ ಗುಣಗಳನ್ನು,
ವರ್ಣೇಷು = ವರ್ಣನಮಾಡುವಲ್ಲಿ, ತಮ್ಮ ವರ್ಣ ಅಥವಾ ಅಕ್ಷರಗಳಿಂದ,
ಮಾದೃಶಾಂ = ನಮ್ಮಂತೆಯೇ,
ನಹಿಮಾತಿ = ಅಳೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲದಾಗುತ್ತದೆ.
ಇತ್ಥಂ = ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ,
ವಿದನ್ತಮಪಿ = ತಿಳಿದವನಾದರೂ,
ಮಾಂ = ನನ್ನನ್ನು,
ತ್ತ್ವದೀಯಾಃ = ನಿನ್ನ,
ಮೌನದ್ರುಹಃ = ಮೌನವನ್ನು ಮುರಿಯುವ,
ಗುಣಾಃ = ಗುಣಗಳು,
ಸಹಸಾ = (ಶುಭಾಶ್ರಯವಾದ ದಿವ್ಯಮಂಗಳ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು) ದರ್ಶನ ಮಾಡಿದಕೂಡಲೆ,
ಮುಖರಯಂತಿ = ಮೊಳಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ.

    ಅನಂತವಾದ ವೇದಗಳೂ, ಅನಂತ ಕಲ್ಯಾಣಗುಣಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಪರಮಾತ್ಮನ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಭೂನೀಳಾದೇವಿಯರ, ಮಹಿಮೆಯನ್ನೂ 'ಇಷ್ಟೇ' ಎಂದು ಅಳೆದು ವರ್ಣಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲದುದಾಗಿದೆ ಆದುದರಿಂದಲೇ ಶ್ರುತಿಯೂ 'ಯತೋವಾಚೋ ನಿವರ್ತಂತೇ | ಅಪ್ರಾಪ್ಯ ಮನಸಾ ಸಹ' - ಎಂದು, ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮಂತೆಯೇ ತನ್ನ ಅಶಕ್ತತೆಯನ್ನು ತೋರಿಕೊಂಡಿದೆ. ಇದನ್ನರಿತ ನಾನೂ ಮೌನದಿಂದಿದ್ದರೂ, ನಿನ್ನನ್ನು ದರ್ಶನ ಮಾಡಿದಕೂಡಲೆ ಮೌನವನ್ನು ಮುರಿಯುವ ನಿನ್ನ ಗುಣಗಳು ನನ್ನನ್ನೂ ನಿನ್ನ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಮೊಳಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಅಂದರೆ ನಿನ್ನನ್ನು ದರ್ಶನ ಮಾಡಿದವರಿಗೆ ನೀನು ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ನಿನ್ನನ್ನು ಸ್ತೋತ್ರಮಾಡವ ವಾಕ್ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಅನುಗ್ರಹಿಸುವವಳಾಗಿದ್ದೇಯೆ - ಎಂದು ಈ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಗೋದಾದೇವಿಯ 'ಗೋದಾ' ಶಬ್ದಾರ್ಥವನ್ನೇ ಆಚಾರ್ಯರು ವರ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ.

    ವಿಷ್ಣುಚಿತ್ತರು ತಮ್ಮ ತುಳಸೀವನದಲ್ಲಿ ಕಂಡ ಶಿಶುವನ್ನು ತಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ತಂದು ನಾಮಕರಣವನ್ನು ಮಾಡಲು ತೊಡಗಿದಾಗ ತಮ್ಮ ಜ್ಞಾನದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಈ ಶಿಶುವನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ ಆ ಶಿಶುವು ಮುಂದೆ ತನ್ನನ್ನು ದರ್ಶನ ಮಾಡಿದವರೆಲ್ಲರಿಗೂ ಒಳ್ಳೆಯ ವಾಕ್ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಅನುಗ್ರಹಿಸುವವಳಾಗುತ್ತಾಳೆ ಎಂದರಿತು 'ಗಾಃ = ಮಾತನ್ನು, ದದಾತಿ = ಕೊಡುವವಳು' - ಎಂಬ ಅರ್ಥ ಬರುವ 'ಗೋದಾ' ಎಂದು ಅನ್ವರ್ಥವಾದ ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಿದರು - "ದದಾತಿ ಗಾ ಇತ್ಯರವಿಂದ ಚಕ್ಷಸೇ ಗೋದೇತಿ ನಾಮ್ನಾ ತ್ವಭಿಧಾಂತು ಚಕ್ರಿರೇ ||"