ಗೋದಾಸ್ತುತಿಃ (ಸಂಗ್ರಹ) - 6

ಶೋಣಾಧರೇಃಪಿ ಕುಚಯೋರಪಿ ತುಂಗಭದ್ರಾ
ವಾಚಾಂ ಪ್ರವಾಹನಿವಹೇಪಿ ಸರಸ್ವತೀತ್ವಮ್ |
ಅಪ್ರಾಕೃತೈರಪಿ ರಸೈರ್ವಿರಜಾಸ್ಸ್ವಭಾವಾತ್
ಗೋದಾಃಪಿ ದೇವಿ ಕಮಿತುರ್ನನು ನರ್ಮದಾಸಿ ||6||

ದೇವಿ = ಗೋದಾದೇವಿಯೇ,
ತ್ವಂ = ನೀನು,
ಶೋಣಾಧರೇಪಿ = ಕೆಂತುಟಿಗಳಿಂದ ಕುಡಿದವಳಾಗಿ,
ತುಂಗ = ಎತ್ತರವಾದ,
ಭದ್ರಾ -= ಮಂಗಳ ಸ್ವರೂಪವಾದ,
ಕುಚಯೋಃ = ಸ್ತನಕಲಷಗಳಿಂದಲೂ ಕೂಡಿ,
ಪ್ರವಾಹನಿವಹೈ = ಅತ್ಯಧಿಕವಾದ ಪ್ರವಾಹದಂತಿರುವ,
ವಾಚಾಂ = ಮಾತುಗಳಿಂದ
ಸರಸ್ವತಿ = ಸಾಕ್ಷಾತ್ 'ವಾಗ್ದೇವಿ' ಎಂದು ಪಸಿದ್ಧವಾದ ಸರಸ್ವತಿಯಂತೆಯೇ ಇದು,
ಸ್ವಭಾವತ್ - ಸ್ವಭಾವತಃ,
ಅಪ್ರಾಕೃತ್ಯೆಃ ರಸೈಃ = ಅಲೌಕಿಕವಾದ ಭಗವದ್ಗುಣಾನುಭವವೆಂಬ ಭಕ್ತಿರಸದಿಂದ ಕುಡಿ,
ವಿರಜಾ = ರಜೋಗುಣದ ಸೋಂಕೂ ಇಲ್ಲದೆ, ಶುದ್ಧ ಸತ್ತ್ವಮಯಳಾಗಿ,
ಕಮಿತುಃ - ನೀನು ಪ್ರಿಯನಾದ ನಾರಾಯಣನಿಗೆ,
ಗೋದಾ ಅಪಿ = ಒಳ್ಳೆಯ ಶ್ರುತಿಶತಸ್ಸಿದ್ಧವಾದ ಪಾರಾರ್ಥ್ಯವನ್ನೂ ಬೋಧಿಸಿದವಳಾಗಿ,
ನರ್ಮದಾ = ಹಾಸ್ಯವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವವಳಾಗಿಯೂ
ಆಸ್ಗಿ = ಇರುವೆ,
ನನು = ಅಲ್ಲವೇ?

ದೇವಿ! = ಎಲೈ! ಗೋದಾದೇವಿಯೇ,
ತ್ವಂ - ನೀನು,
ಆಧರೆ = ನಿನ್ನ ಕೆಳತುಟಿಯಲ್ಲಿ,
ಶೋಣಾ - ಶೋಣಾ ನದಿಯಾಗಿಯೂ,
ಕುಚಯೋಃ - ಎರಡು ಸ್ತನಕಲಷಗಳಿಲ್ಲಿಯೂ,
ತುಂಗಭದ್ರಾ = ತುಂಗಾ ಮತ್ತು ಬದ್ದರ ನದಿಯಾಗುಯೂ,
ವಾಚಾಂ = ಮಾತಿನ,
ಪ್ರವಾಹನಿವಹೇ = ಅತ್ಯಧಿಕವಾದ ಪ್ರವಾಹದಲ್ಲಿ,
ಸರಸ್ವತೀ = ಸರಸ್ವತೀ ನದಿಯಾಗಿಯೂ,
ಅಪ್ರಾಕೃತೈಃ = ಅಲೌಕಿಕವಾದ,
ರಸೈಃ = ಅಭಿರುಚಿಯಿಂದ ಕೊಡಿರುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ
ಸ್ವಭಾವಾತ್ = ಸಹಜವಾದ ಸ್ವಭಾವದಿಂದಲೇ,
ವಿರಜಾ = ಪ್ರಕೃತಿ ಮಂಡಲದಾಚೆ ಇರುವ ವಿರಜಾ ನದಿಯಾಗಿಯೂ,
ಗೋದಾಪಿ = ಗೋದಾವರೀ ನದಿಯಾಗಿಯೂ
ಕಮಿತುಃ = ನಿನ್ನ ಪ್ರಿಯನಿಗೆ
ನರ್ಮದಾ = ನರ್ಮದಾ ನದಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿಯೂ,
ಆಸಿನನು = ಇರುತ್ತೀಯಲ್ಲವೆ?

    ಗೋದಾದೇವಿಯ ಕೆಂತುಟಿಗಳಿಂದ ಕೂಡಿ, ಎತ್ತರವಾದ ಪೃಥುಸ್ತನಗಳಿಂದ ಸ್ತ್ರೀಸಹಜವಾದ ಸೌಂದರ್ಯದಿಂದ ಕೂಡಿ ಮಂಗಳಸ್ವರೂಪಳಾಗಿದ್ದಾಳೆ ನಿರಂತರದ, ಅತ್ಯಧಿಕವಾದ ಪ್ರವಾಹದಂತೆ, ತಡೆಯಿಲ್ಲದೆ ಭಗವಂತನ ಕಲ್ಯಾಣಗುಣಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಶ್ರೀ ಸೂಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಡಿವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ವಾಗ್ದೇವಿಯೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧಳಾದ ಸರಸ್ವತೀ ದೇವಿಯಂತೆಯೇ ಇದ್ದಾಳೆ. ಸ್ವಭಾವತಃ ಹುಟ್ಟಿದಂದಿನಿಂದ ಅಪ್ರಾಕೃತವಾದ ಅಲೌಕಿಕವಾದ ಭಗವಂತನ ಗುಣಾನುಭವವೆಂಬ ಭಕ್ತಿರಸಮೊಂದರಲ್ಲಿಯೇ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದವಳಾಗಿ, ರಜಸ್ತಮೋಗುಣಗಳಿಂದ ದೂರಳಾಗಿ, ತನ್ನ ಪ್ರಿಯನಿಗೆ, ಭೋಗ್ಯವಾದ ಮತನ್ನಾಡುತ್ತಲೇ, ಶ್ರುತಿಶತಸಿದ್ಧವಾದ ಅವನ ಪಾರಾರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಅವನಿಗೂ ಬೋಧಿಸಿದವಳಾಗಿ ಹಾಸ್ಯವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವಂತೆ ಮಾತಾಡುವವಳಾಗಿಯೂ ಇದ್ದಾಳೆ.

    ಪರಮಾತ್ಮನು ಲೀಲಾವಿಭೂತಿಯಲ್ಲಿ ಸೃಷ್ಟಿಸಿರುವ ಭಾರತದ ಎಲ್ಲ ನದಿಗಳ ಸ್ವರೂಪವನ್ನೂ ಗೋದೆಯ ದಿವ್ಯಮಂಗಲ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿಯೇ ಕಾಣುತ್ತನೆ. ಎಂದು ಆಚಾರ್ಯರು ಇಲ್ಲಿ ಶ್ಲೇಷಾಲಂಕರದಿಂದ ವರ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ.

    ಕೆಮ್ಮಣ್ಣಿನ ಮೇಲೆ ಹರಿಯುತ್ತಿದ್ದು ಕೆಂಪಗೆ ಕಾಣುವ "ಶೋಣಾ" ನದಿಯನ್ನು ಗೋದೆಯ ಕೆಂತುಟಿಗಳಲ್ಲಿಯೂ, ಎತ್ತರವಾದ ಪರ್ವತಗಳಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿ ಹರಿಯುವ ತುಂಗಾ ಮತ್ತು ಭದ್ರನದಿಯನ್ನು ಇವಳ ಪೃಥುಸ್ತನಕಲಗಳಲ್ಲಿಯೂ, ನಿರಂತರವಾದ ಪ್ರವಾಹದಂತೆ ಹೊರಹೊಮ್ಮುವ ಇವಳ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಸರಸ್ವತೀ ನದಿಯನ್ನೂ ಆಪ್ರಾಕೃತವಾದ ರಜೋಗುಣದ ಸ್ಪರ್ಶವಿಲದಲದ ಇವಳ ಭಕ್ತಿರಸ ಪ್ರವಾಹದಲ್ಲಿ ಅಪ್ರಾಕೃತವಾದ ವಿರಜಾನದಿಯನ್ನೂ ಸ್ವಭಾವತಃ ಗೋದಾವರಿ ಮತ್ತು ನರ್ಮದಾ ನದಿಯ ಸ್ವರೂಪವನ್ನೂ ಈಕೆಯ ದಿವ್ಯ ಮಂಗಳ ವಿಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಪರಮಾತ್ಮನು ಕಾಣುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಆಚಾರ್ಯರು ಇಲ್ಲಿ ವರ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ.